Hàn Tín là thiên tại quân sự thời Hán – Sở tranh hung ( 206 – 202 TCN).
Trước có bán cá chợ Hoài Âm, rồi theo Tây Sở Bá Vương Hạng Võ, được làm Chấp Kính lang, một chức quan nhỏ coi đội canh gác, hầu hạ trong cung điện vu. Bèn bỏ nước Sở vào Ba Thục theo Hán Vương Lưu Bang. Nhờ có sự tiến của của Tiêu Hà, Hàn tín được Hán Vướng đắp đàn bái tướng, phong làm Phá Sở Đại Nguyên Soái.
Hàn Tín dùng kế “ minh tu Sạn đạo, ám độ Trần Thương” ( sửa đường Sạn đạo là đường giao thuận lợi giữa Ba Thục và Quang Trung, ngầm đem quân ra đường Trần Thương) đánh úp đất Tam Tần do các tướng phe Hạng Võ trấn thủ.
Lại dùng kế “ Bối thủy”, bày trận dựa vào sông, phá tan quân Triệu, lược định 50 thành đất Triệu.
Rồi sau lại dùng kế “ Sa nang úng thủy” ( túi cát ngăn sông) phá tan 20 vạn quân sở của tướng Long Thư, chiếm cứ đất Tề làm Tề Vương.
Thiên hạ hiện rõ ra cái thế tam quân đỉnh túc: Hán Sở Tề.
Sau khi Hàn Tín đại phá quân của Long Thư, Hạng Võ hối hận vì trước kia đã coi khinh Hàn Tín, bèn sai Vũ Thiệp đến đất Tề, thuyết Hàn Tín về cái lợi Tam phân. Hàn Tín mê muội không nhận thức được cái lợi chính trị ấy. Trí sĩ đất Yên lá Khoái Triệt cũng thuyết Tín về cái thế tam phân. Tín cũng mê muội không chịu nghe theo.
Lúc làm Tề Vương, uy thế của Tín đủ nạt được cả Sở và Hán, nên Hán Vương rất lấy làm lo. Hàn Tín không chịu hiểu rằng uy thế có thể nạt được chủ của mình thì thân của mình nguy nên vẫn cứ hợp binh với Hán Vương để tiêu diệt Tây Sở ở Cai Hạ.
Cai Hạ nhứt chiến Ô Chùy quệ!
Một trận đánh ở Cai Hạ, ngựa ô chùy của Hạng Võ què, không chạy được nữa! nói bóng là Tây sở thua đo ván, đành chịu chết, cơ nghiệp bá vương tan như tro bụi.
Sau trận chiến thắng năm 202 này, Hán Vương Lưu Bang lên ngôi hoàng đế, ấy là vua cao tổ nhà Hán. Cao Đế phong cho Hàn Tín làm Sở Vương. Như thế là một cách đoạt khéo đoàn quân thiện chiến của Hàn Tín vậy.
Hàn Tín không biết như thế, vui vẻ tựu phong. Rồi báo ân, báo oán vun vặt thời còn hàn vi ăn nhờ, đi bán cá.
Hán Cao Tổ sợ để Hàn Tín lâu ngày trên đất Sở, nó lại luyện tập tổ chức được đoàn binh thiện chiến khác thì nguy. Bằng nghĩ ra cách “ NGụy du vân mộng” giả cách đi tuần du đầm Vân Mộng. Sở Vương Hàn Tín phải đến nơi tiếp rước. Cao Tổ liền sai võ sĩ trói lại, việc giản dị như trói một con gà.
Hàn Tín bị trói bỏ ở thùng xe, cứ luôn miệng kêu ca rằng mình vô tội và nhắc lại câu tục ngữ “ Cao điểu tận, lương cung tàn; giảo thố tận, tẩu cảu phanh; địch quốc phá, mưu thần vong!” ( chim bay cao đã hết, cung tốt bỏ xó, thỏ tinh ranh bắn hết, chó săn bị nấu thịt, nước địch đã phá tan, mưu thần mất mạng)
Cao Tổ chờ tù về đến Lạc Dương mới tha cho Hàn Tín và giáng xuống làm tước hầu ở Hoài Âm. Như vậy mà vẫn còn nghi, sợ Hàn Tín làm phản.
Hàn Tín vẫn cứ mê muội, nuôi cái ảo tưởng một ngày sẽ được trọng dụng trở lại vì cái biệt tài quân sự của mình. Một hôm, Tín cùng Cao Tổ đàm luận việc binh, Tín phê bình suốt các tư tưởng của nhà Hán, ai có năng lực điều khiển được báo nhiêu binh sĩ, ai can đảm, ai nhát gan, ai nên làm quận thú.. Cao Tổ nói rằng:
– Như ta thì sao?
– Bệ hạ cầm nổi mười vạn binh
– Như khanh thì sao?
– Thần nhược tướng binh, đa đa ích thiện! ( nếu thần cầm binh thì càng nhiều càng tốt)
Như vậy là Hàn Tín có tài quân sự hơn Cao Tổ rất nhiều. Cao Tổ cũng biết rõ như thế nên khi phải ngự giá thân chinh đi đánh Trần Hy ở đất Đại, Cao Tổ đinh ninh tái tam tái tứ căn dặn Lữ Hậu phải lưu ý đến Hàn Tín.. Lữ Hậu tàn ác và rất thông minh, hiểu ngay sự việc. Hàn Tín chưa chết thì cơ đồ nhà Hán chưa yên. Lữu Hậu bèn phao tin hoàng đế đánh đất Đại thắng trận, Hàn Tín phải vào triều chúc mừng. Lữ Hậu sai bắt Tín, đem chém ngay, gửi đầu Hàn Tín ra trận cho chồng được yên tâm. Thế là tấm thân bách chiến chết về tay một người đàn bà ở cung Vị Ứng..
Đời sau cho rằng đó là một bản án oan ức ngàn năm chưa có.
Xét cho kỹ tư cách làm người của Hàn Tín không có gì là cao quý đáng cho người đời sau bái phục. Lúc còn làm Sở vương, Hán Tín nhẫn tâm bức tử bạn cũ là Chung Ly Muội, Chung Ly Muội nguyên là tướng Tây Sở, tay chân thân tín của BÁ Vương Hạng Võ, Hạn Võ thua trận Ô Giang, Chung Ly Muội không ra mặt hàn Hán, chạy về núp bóng sở vương Hàn Tín. Bạn gián điệp mật báo với hoàng đế nhà Hán sự việc.. Hàn Tín sợ vua nghi đến mình nên muốn nạp đâu Chung Ly Muội để hoàng đế được yên tâm. Chung Ly Muội bảo với Hàn Tín rằng:
Ngày nay ta chết thì ngày mai đến lược mày
Quả đúng như thế, Hàn Tín mê muội không biết dùng Chung Ly Muôi làm tấm bùa hộ mạng cho mình. Nếu Chung Ly Muội còn sống, hoàng đế chưa chắc đã dám khuyến cáo Lữ Hậu phải giết Hàn Tín. Nếu Hàn Tín có chút độ lượng quân tử, người khốn cùng đến nương bóng mình, sao nỡ dồn họ vào thế bí đến tự sát.. Nếu Hàn Tín có chút tình bằng hữu thì hoàng đế còn phải lo lắng nhiều điều chứ không thử tự đắc với thành tích chính trị tru Tần diệt Sở..
Hàn Tín chết vì tự rước lấy cái chết đó mà thôi! Đất Sở liền với nước Nam Việt, sao Hàn Tín và Chung Ly Muội không chạy về đó.. xem sao.
